Agriculture | आजकाल पिकांमध्ये कीटक-रोगांचा प्रादुर्भाव मोठ्या प्रमाणात वाढला आहे, त्यासाठी सेंद्रिय कीटकनाशकांची फवारणी (Lifestyle) किंवा शास्त्रज्ञांच्या शिफारशीनुसार करणे योग्य आहे. रासायनिक कीटकनाशकांच्या (Insecticide) वापरामुळे उत्पादनाच्या गुणवत्तेला धोका निर्माण झाला आहे. त्याचबरोबर काही कीटकनाशकेही (Agriculture) आपल्या आरोग्यासाठी घातक ठरतात. यामुळेच भारत सरकारने आतापर्यंत डझनभर कीटकनाशकांवर बंदी घातली आहे.
भारतातील प्रतिबंधित कीटकनाशकांची संपूर्ण यादी पाहुयात. या कीटकनाशकांच्या (Department of Agriculture) विक्रीवर पूर्णपणे बंदी घालण्यात आली आहे. यापैकी काही अगदी सूत्रीकरणापर्यंत मर्यादित आहेत. त्याच वेळी, काही कीटकनाशकांचा (Financial) वापर मर्यादित करण्यात आला आहे, म्हणजेच ते केवळ तज्ञांच्या सल्ल्यानुसार आणि लेखी परवानगीच्या आधारावर वापरले जाऊ शकतात.
वाचा: कापूस उत्पादकांसाठी खुशखबर! आंतरराष्ट्रीय बाजारात कापसाच्या दरात वाढ; जाणून घ्या किती मिळतोय भाव?
भारतातील मर्यादित वापरासाठी कीटकनाशकांची यादी
अॅल्युमिनियम फॉस्फाइड
हे कीटकनाशक औषध केवळ सरकारी उपक्रम आणि संस्थांमध्ये विकले (Finance) जाऊ शकते. त्याच्या फवारणीवरही काटेकोरपणे लक्ष ठेवले जाणार आहे. त्याच्या वापरासाठी सरकारी तज्ञ किंवा पेस्ट कंट्रोल ऑपरेटरची परवानगी घ्यावी लागेल.
कॅप्टाफोल
फोलियर स्प्रे म्हणजेच या कीटकनाशकाची थेट फवारणी (Agricultural Information) पूर्णपणे प्रतिबंधित आहे, परंतु परवानगीच्या आधारावर बियाणे ड्रेसर म्हणून वापरली जाऊ शकते.
सायपरमेथ्रिन
या कीटकनाशक औषधांपैकी 3% स्मोक जनरेटरद्वारे फक्त कीटक नियंत्रण ऑपरेटरद्वारे वापरला जाईल. हे औषध शेतकरी किंवा सामान्य लोकांसाठी निर्बंधांच्या अधीन आहे.
डेझोमेट
चहाच्या बागांमध्ये डेझोमेट कीटकनाशक औषध वापरण्यास सक्त मनाई आहे. इतर ठिकाणी तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानुसारच परवानगी (Loan) घ्यावी लागणार आहे.
डीडीटी
हे कीटकनाशक औषध केवळ सार्वजनिक आरोग्यासाठी वापरण्यासाठी प्रतिबंधित आहे
फेनिट्रोथिऑन
हे कीटकनाशक अनुसूचित वाळवंटी भागात मर्यादित वापरासाठी आणि टोळ नियंत्रणासाठी वापरले जाऊ शकते. शेतीच्या कामासाठी निर्बंध येतात.
मिथाइल ब्रोमाइड
या कीटकनाशक औषधाच्या वापरासाठी सरकारी तज्ञ किंवा कीटक नियंत्रण ऑपरेटरची परवानगी आवश्यक आहे. त्याची विक्री केवळ सरकारी माध्यमांतूनच होऊ शकते.
मोनोक्रोटोफॉस
मोनोक्रोटोफॉसचा उपयोग शेतीमध्ये अनेक पिकांवर फवारणीसाठी केला जातो, परंतु भाजीपाला पिकांवर त्याची फवारणी प्रतिबंधित आहे.
ट्रायफ्लुरालिन
हे कीटकनाशक गव्हाच्या लागवडीसाठी बंदी आहे. गहू पिकावर फवारणी करता येत नाही.
‘या’ कीटकनाशकांच्या फॉर्म्युलेशनवर बंदी
• कार्बोफ्युरन 50% एसपी
• मेथोमिल 24% एल
• मेथोमिल 12.5% एल
• फॉस्फामिडीन 85% एल
कीटकनाशकांवर भारतात पूर्णपणे आहे बंदी
काही कीटकनाशकांचा पर्यावरण, माती आणि पिकांवर विपरीत परिणाम होतो. त्यांची फवारणी केल्याने कीटक-रोग नक्कीच संपतील, परंतु काही कीटकनाशकांचा एक थेंबही घातक ठरू शकतो. त्यामुळेच धोकादायक रसायनांपासून बनवलेल्या सुमारे 200 कीटकनाशकांवर सरकारने बंदी घातली आहे. यापैकी काही कीटकनाशकांना नावे देण्यात आली आहेत.
अल्डीकार्ब
• ऑल्ड्रिन
• बेनॉमीली
• बेंझिन हेक्साक्लोराईड
• कॅल्शियम सायनाइड
• कार्बारील
• क्लोरोबेन्झिलेट
• क्लोरोडेन
• क्लोरोफेनव्हिनफॉस
• कॉपर एसीटोअर्सेनाइट
• डीडीटी
• डायझिन
• डी. प्रो
• एंड्रीन
• इथाइल मर्क्युरी क्लोराईड
• इथाइल पॅराथिअन
• मेनाझोन
• मेथॉक्सी इथाइल मर्क्युरी क्लोराईड
• मिथाइल पॅराथिऑन
• मेटोक्सुरॉन
• निकोटीन सल्फेट
• नायट्रोफेन
• पॅराक्वाट
• डायमेथिल 2 सीपीएन 5. पी.सी. )
• फिनाईल मर्क्युरी एसीटेट (PMA)
• सोडियम सायनाइड
• सोडियम मिथेन आर्सोनेट
• टेट्राडिफॉन
• थायोमेटन
• इथिलीन डायब्रोमाइड
• फेनारिमोल
• फेंथिऑन
• हेप्टाक्लोर
• ट्रायमोरॅसिडेरो
मी E-शेतकरी आता टेलीग्राम आणि व्हाट्सअँप वर जॉइन करण्यासाठी येथे क्लिक करा आणि ताज्या व महत्त्वाच्या बातम्या मिळवा.
आजच ताज्या बातम्यांसाठी मी E-शेतकरी मोबाईल अ‍ॅप डाऊनलोड करा; येथे क्लिक करून डाउनलोड करा..
हेही वाचा:
- आनंदाची बातमी! 50 हजारांच्या प्रोत्साहन अनुदानाची दुसरी यादी आली; त्वरित तपासा तुमचं नाव आलं का?
- 5 Best Cloud Hosting Providers for WordPress Sites
Web Title: Farmers should not use these pesticides even by mistake! It is prohibited to use in India, otherwise there will be bad results
