A successful experiment सोयाबीन शेतीत यशस्वी प्रयोग : नवनाथ भानुदास चव्हाण यांची कहाणी
A successful experiment सातारा: सातारा जिल्ह्यातील महागाव येथील नवनाथ भानुदास चव्हाण यांनी सोयाबीन शेतीत एक प्रयोगशील दृष्टिकोन राखून यशस्वीता मिळवली आहे. पारंपरिक ऊस पिकावर भर देणाऱ्या या भागात सोयाबीन पिकातून अधिक उत्पादन घेण्यात त्यांनी यश (success) मिळवले आहे.
ऊसपासून सोयाबीनकडे झालेला झुकणे:
चव्हाण कुटुंबाने पारंपरिक ऊस पिकावर भर दिला होता. मात्र, ऊस तुटण्याच्या समस्या आणि तांत्रिक (Technical) अडचणींमुळे त्यांनी सोयाबीन पिकावर लक्ष केंद्रित करण्याचा निर्णय घेतला. कृषी विभाग आणि कृषी विज्ञान केंद्रातील तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली त्यांनी सोयाबीन पिकातून उच्च उत्पादन घेण्याचे ध्येय ठेवले.
सोयाबीन उत्पादनातील यशस्वी तंत्र:
- उत्कृष्ट बीज: चव्हाण कुटुंब स्वतःच बीज उत्पादन करतात. महात्मा फुले कृषी विद्यापीठातून मिळालेल्या उन्नत जातींचे बीज वापरणे हे त्यांच्या यशाचे एक महत्त्वाचे कारण आहे.
- पाण्याचा योग्य वापर: लागवडीपूर्वी हिरवळीची पिके घेऊन मृदा आद्रता टिकवून ठेवली जाते. बीबीएफ यंत्राच्या साहाय्याने गादीवाफे करून पाण्याचा वाया जावू नये याची काळजी घेतली जाते.
- खत आणि कीटकनाशके: शास्त्रीय पद्धतीने (Scientifically) खतांचा वापर केला जातो. किडी-रोगांचे निरीक्षण करूनच कीटकनाशकांचा वापर केला जातो.
- आधुनिक तंत्रज्ञान: ड्रोनचा वापर करून फवारणी करून वेळ आणि खर्च वाचवला जातो.
वाचा: Bank Recruitment| यूको बँकेत 544 जागांसाठी भरती, परीक्षेशिवाय मिळेल नोकरी|
उत्पादन आणि नफा:
चव्हाण कुटुंब एकरी १७ ते २२ क्विंटलपर्यंत सोयाबीन उत्पादन घेत आहे. बियाणे विक्रीतून चांगला नफा मिळत असल्याने ते आर्थिक दृष्ट्या सक्षम झाले आहेत. त्यांनी कृषिधन स्वयंसाह्यता गट स्थापन करून बियाणे उत्पादन आणि विक्रीचे काम सुरू केले आहे.
अन्य पिके आणि भविष्यातील योजना:
सोयाबीनसोबतच चव्हाण कुटुंब घेवडा, ऊस या पिकांची लागवड करतात. ऊस बियाणे प्लॉट घेऊन ते नवीन वाणांचा प्रयोग करतात.
शेखरी बंधूंची एकजूट:
तीन भाऊ मिळून शेतीची सर्व जबाबदारी सांभाळतात. त्यांच्यातील एकजूट आणि कठोर परिश्रम (labor) यामुळेच त्यांनी यश मिळवले आहे.
शिक्षण आणि मार्गदर्शन:
विशाल चव्हाण यांनी एमएचे शिक्षण पूर्ण केले आहे. कृषी विभाग आणि कृषी विज्ञान केंद्रातील तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाने त्यांनी शेतीत नवनवीन तंत्रज्ञान (Technology) अवलंबले आहे.
