Metarrhazium| पुण्यातील विद्यार्थ्यांनी विकसित केलेले जैविक कीटकनाशक ‘मेटाऱ्हाझियम|

Metarrhazium| पुणे, २० जुलै २०२४: रासायनिक कीटकनाशकांच्या वापरामुळे होणाऱ्या हानीमुळे पर्यावरण (Environment) आणि मानवी आरोग्यावर होणाऱ्या विपरीत परिणामांमुळे, जैविक शेतीकडे वळणे गरजेचे आहे. याच पार्श्वभूमीवर, महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी अंतर्गत कृषी महाविद्यालय पुणे येथे शिक्षण घेत असलेल्या सृष्टी संदीप शितोळे आणि तिच्या सहकारी विद्यार्थ्यांनी एका नवीन जैविक कीटकनाशकाचा शोध लावला आहे. त्यांनी विकसित केलेल्या या कीटकनाशकाचे नाव आहे ‘मेटाऱ्हाझियम’.

मेटाऱ्हाझियम काय आहे?

मेटाऱ्हाझियम हे एक बुरशीजन्य जैविक (Biological) हुमणी अळी, पिठ्या ढेकूण, पांढरी माशी, मावा, फुलकिडे, तुडतुडे इत्यादी किडींच्या नियंत्रणासाठी वापरले जाते. ऊस, भात, भुईमूग, मका, बाजरी इत्यादी खरीप हंगामातील पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान करणाऱ्या हुमणी अळीच्या नियंत्रणासाठी मेटाऱ्हाझियमचा वापर फळबागामध्ये आणि पालेभाज्यांसाठीही करता येतो.

वाचा:  Coriander Crop| धारूरच्या शेतकऱ्याने कोथिंबिरीची आधुनिक शेती करून सात लाख रुपये कमावले|

मेटाऱ्हाझियमचे फायदे:

• पर्यावरणपूरक: रासायनक कीटकनाशकांच्या तुलनेत मेटाऱ्हाझियम हे पर्यावरणपूरक (Environmentally friendly) आहे. यामुळे माती आणि पाण्याचे प्रदूषण होत नाही आणि मधमाश्या आणि इतर फायदेशीर कीटकांवरही त्याचा विपरीत परिणाम होत नाही.
• मानवी आरोग्यासाठी सुरक्षित: मेटाऱ्हाझियम हे मानवी आरोग्यासाठी तुलनेने सुरक्षित आहे. यामुळे रासायनिक कीटकनाशकांमुळे होणारे विषबाधा आणि इतर आरोग्य समस्या टाळता येतात.
• निर्यातक्षम पिकांसाठी: मेटाऱ्हाझियमचा वापर केल्याने पिकांवर रासायनिक कीटकनाशकांचे अवशेष राहत नाहीत. त्यामुळे निर्यातक्षम पिके आणि भाज्या यांसाठी हे कीटकनाशक उपयुक्त आहे.
• किफायतशीर: रासायनिक कीटकनाशकांच्या तुलनेत मेटाऱ्हाझियम हे तुलनेने किफायतशीर आह.

मेटाऱ्हाझियमचा वापर कसा करावा?

मेटाऱ्हाझियमचा वापर विविध प्रकार करता येतो. ऊस पिकासाठी, ८ किलो ‘फुले मेटाऱ्हाझियम’ शेणखतात मिसळून पिकाला द्यावे. प्रति लिटर पाण्यात ५ ग्रॅम ‘फुले मेटाऱ्हाझियम मिसळून शेत वापश्यावर असताना उसाच्या खोडात आळवणी कराव. तसेच, १००० ग्रॅम ‘फुले मेटाहीनियम २०० लिटर पाण्यात मिसळून सध्या किंवा एच. पी. टी. पंपाने फवारावा.

महत्वाचे सूचना:

• मेटाऱ्हाझियम बुरशी वापरताना फवारणी पूर्वी आणि नतर १ आठवडा रासायनिक बुरशीनाशक (Fungicides) टाळावे.