Yojana | भारतातील अनेक ग्रामीण भागात मेंढीपालन केले जात आहे. मेंढी लोकर, दूध आणि मांस तयार करतात, ज्यापासून अनेक उत्पादने तयार केली जातात. सामान्यतः लोकर उत्पादन (Wool Production) मिळविण्यासाठी पाठविलेले संगोपन केले जाते. मेंढीचे केस खूप मऊ, मऊ आणि फुललेले असतात, ते खूप उबदार असतात, म्हणून हिवाळ्यातील कपडे त्यापासून बनवले जातात. शेतकरी शेतीला (Agriculture) जोडधंदा म्हणून हा व्यवसाय उत्तम प्रकारे करून त्यातून बक्कळ प्रमाणात आर्थिक (Financial) नफा कमावू शकतात.
मेंढीचे दूधही बाजारात चांगल्या दराने विकले जाते. सामान्यत: मेंढीच्या दुधाला (Milk Rate) परदेशात मोठी मागणी असते. त्यामुळेच आजकाल मेंढीचा व्यवसाय खूप प्रसिद्ध होत आहे. केंद्र सरकार राष्ट्रीय पशुधन अभियानांतर्गत (National Livestock Campaign) मेंढीपालनासाठी अनुदानही देते. मेंढीपालन व्यवसायाविषयी ( Agricultural Business) सविस्तर माहिती घेऊ.
भारतातील
मेंढीपालन इतर प्राण्यांच्या तुलनेत मेंढीपालन करणे खूप सोपे आहे. हे प्राणी फक्त गवत आणि पाने खातात, त्यामुळे चाऱ्यासाठी वेगळा खर्च नाही, तरीही अनेक लोक यासाठी मेंढपाळ ठेवतात, जे मेंढ्या चरण्याचे काम करतात. मेंढीपालन व्यवसायातून (Sheep Rearing Business) चांगला नफा मिळविण्यासाठी, त्याच्या प्रगत जाती निवडा, ज्यामुळे दूध आणि लोकर यांचे दर्जेदार उत्पादन मिळू शकेल. मालपुरा, जैसलमेरी, मांडिया, मारवाडी, बिकानेरी, मारिनो, कॉरिडल रामबुटू, छोटा नागपुरी, शहााबाद या जातीच्या मेंढ्या भारतात पाळल्या जात आहेत.
खर्च आणि उत्पन्न
ग्रामीण भागात मेंढीपालन करणे खूप सोपे आहे, कारण तेथे जनावरांसाठी योग्य वातावरण, चाऱ्यासाठी गवत (Type of Agriculture) आणि राहण्यासाठी मोठी जागा उपलब्ध आहे. केवळ एक लाख रुपयांमध्ये मेंढीपालन सुरू करता येऊ शकते, असे पशुतज्ज्ञ सांगतात. बाजारात मेंढ्या 3 हजार ते 8 हजार रुपयांना विकल्या जातात. राष्ट्रीय पशुधन अभियानांतर्गत अर्ज केल्यावर सरकारकडून 50 टक्के अनुदानही (Subsidy) उपलब्ध आहे.
दुसरीकडे, तुम्ही मेंढ्यांची लोकर, दूध आणि मांस विकून चांगला नफा मिळवू शकता. तसेच मेंढ्यांच्या प्रगत जातींचे संवर्धन आणि संवर्धन करून काही लाखांच्या व्यवसायाचे रूपांतर कोटींमध्ये होऊ शकते. सांगा की मेंढीचे शेण शेतासाठी देखील खूप सुपीक मानले जाते. अशा परिस्थितीत मेंढीच्या शेणापासून खत तयार करून बागायती पिकांचे उत्पादनही वाढवता येते.
जम्मू आणि काश्मीर सरकारने मेंढीपालनासाठी योजना सुरू केली
सरकारने एकात्मिक मेंढी विकास योजना (ISDS) सुरू केली आहे. ज्या अंतर्गत केवळ मटणच नाही तर लोकर आणि दूध उत्पादन देखील लक्ष्य केले आहे. जम्मू-काश्मीरमध्ये रोजगाराच्या संधी निर्माण करणे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. आज कितीतरी कुटुंबांचा उदरनिर्वाह मेंढीपालनावर अवलंबून आहे. देशातील अनेक राज्यांमध्ये मेंढीपालन केले जात आहे. त्यामुळे पशुपालकांच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा दिसून येत आहे.
मी E-शेतकरी आता टेलीग्राम आणि व्हाट्सअँप वर जॉइन करण्यासाठी येथे क्लिक करा आणि ताज्या व महत्त्वाच्या बातम्या मिळवा.
आजच ताज्या बातम्यांसाठी मी E-शेतकरी मोबाईल अ‍ॅप डाऊनलोड करा; येथे क्लिक करून डाउनलोड करा..
हेही वाचा:
- उडीद उत्पादकांसाठी खुशखबर! मिळतोय ‘इतका’ दर; जाणून घ्या तुर, सोयाबीन आणि कांद्याचे ताजे बाजारभाव
- आता शेतकऱ्यांना विहिरींसाठी मिळणार ‘इतक्या’ लाखांचे अनुदान; जाचक अटही रद्द
Web Title: Good news for farmers! 50 percent subsidy given by the government under this scheme for sheep rearing business
